فرصت ورزی (1)

فرصت (Opportunity) چیست؟

♥ فرصت‏ورزی و استفاده خلاقانه از فرصت‏ها، از ارکان مهم کارآفرینی است و کارآفرینی بدون آن، معنی و مفهومی ندارد.

♥ نقش فرصت‏ورزی در کارآفرینی به قدری اساسی است که بعضی از صاحب‏نظران حوزه کارآفرینی معتقدند بهتر است بجای واژه کارآفرینی از عبارت فرصت‏ورزی استفاده شود و آن را معادل مناسب‏تری برای واژه کارآفرینی (Entrepreneurship) می‏دانند.

♥ فرصت، عبارت است از موقعیت و وضعیتی که می‏تواند تبدیل به سود و منفعت (ارزش) گرددد .......... فرصت = ارزش بالقوه ؛ ارزش نهفته.

♥ تهدید، نقطه مقابل فرصت و عبارت است از موقعیت و وضعیتی که می‏تواند تبدیل به ضرر و زیان شود .......... تهدید = ضرر و زیان بالقوه.

♥ هر نیاز، خواسته، تقاضای برآورده نشده، کمبود، مشکل، مسئله، وضعیت نامطلوب و نظایر اینها، مصداق بارز فرصت است تا از دل آنها سود و منفعت (ارزش) استخراج گردد.

♥ فرصت‌ها همیشه وجود دارند، ولی فقط کسانی آنها را می‏ببینند و استفاده می‏کنند که مهارت‏های مربوطه را کسب کرده باشند و نسبت به محیط خود حساس باشند نه بی تفاوت.

♥ تبدیل تهدید به فرصت، از بالاترین مراتب  و درجات کارآفرینی (ارزش آفرینی) است.

♥ فرصت، دو نوع است: بالقوه و بالفعل ........... فرصت بالفعل = منفعت بالقوه .......... در واقع فرصت بالفعل به منفعت نزدیکتر است.

♥ هر فرصت بالقوه نیاز به ایده‏‏ا‏ی دارد تا آن را به فرصت بالفعل تبدیل کند و به منفعت نزدیکتر نماید .......... فرصت بالقوه + ایده = فرصت بالفعل = منفعت بالقوه.

♥ استفاده خلاقانه از فرصت‏ها برای تبدیل به محصول (کالا یا خدمات) کارآفرینی محسوب می‏شود.

♥ کارآفرین شکارچی فرصت‏‏هاست و بی ‏‏توجهی به فرصت‏ها و فرصت سوزی نقطه مقابل آن است.

♥ انواع فرصت از نظر اهمیت:

- فرصت‌های معمولی

- فرصت‌های استراتژیک، کلیدی، طلایی، ویژه و استثنایی.

♥ فرصت، فرصت می‏آورد و استفاده درست از فرصت‏های‏ موجود، فرصت‏های جدیدی را ایجاد می‏کند.

♥ بی توجهی و از دست دادن فرصت‏های موجود، باعث از دست رفتن فرصت‏هایی در آینده نیز می‏گردد..

♥ کارآفرین، دربان فرصت‏هاست.

♥ فرصت، میهمان است، میهمان خود را عزیز بشمارید.

♥ فرصت‌ورزی، کشف و به فعلیت رساندن منافع بالقوه و نهفته در دل فرصت است.

♥ قبلاً چنین تصور می‌شد که فرصت‏ورزی فقط تحت تأثیر عوامل بیرونی مثل شرایط محیطی، فشارهای اجتماعی، قابل دسترس بودن منابع و نظایر آنهاست ولی محققان ثابت کرده‌اند که فرصت‌ورزی علاوه بر عوامل بیرونی، به عوامل درونی افراد نیز بستگی دارد.

♥ همیشه این سؤال مطرح بوده است که آیا فرصت‌یابی و فرصت‌سازی نتیجة یک جستجو و تحقیق فعالانه و ارادی است یا نتیجة یک انکشاف و الهام غیرارادی؟ در این خصوص نیز محققان بر این نظر هستند که فرصت‌یابی و فرصت‌سازی نتیجه جستجوی فعال کارآفرین و فرصت‌ورز است و بنابراین از قابلیت تدبیر و برنامه‌ریزی برخوردار می‌باشد.

♥ فرصت‌ها از جمع ایده و یک نیاز (یا نقص) بوجود می‌آیند و خلق می‌شوند. بر این اساس دو مدل فرصت‌یابی و فرصت‌سازی به شرح زیر تشخیص داده می‌شود: ) ایده‌ای داریم و باید دنبال خلاء، تقاضا و نیازی بگردیم که ایده ما پاسخی به آن نیاز باشد: ایــــــده + نیاز = فرصت .......... ) نقص، تقاضا و نیازی را می‌شناسیم و باید ایده‌ای برای رفع آن نقص یا رفع آن نیاز پیدا کنیم: نیــــــــاز + ایده = فرصت

♥  شرایط فرصت:

ـ شرایط وفور فرصت‌ها

ـ شرایط رکود فرصت‌ها.

♥ فرصت مانند اکسیژن هوا به فراوانی در دسترس همه است. ما همیشه در معرض فرصت‌ها هستیم و فرصت همچون نسیم بر ما می‌وزد.

♥ فرصت مانند مهمان، درب خانه ما را می زند، باید صدای در زدنش را بشنویم و تا نرفته است، به موقع در را به رویش باز کنیم.

♥ پنجره فرصت: پنجره‌ای را در نظر بگیرید که به سرعت باز و بسته می‌شود و بیرون از پنجره، تسمه نقاله متحرکی با سرعت متغیر قرار دارد که فرصت‌ها با فواصل مختلف روی آن قرار دارند و از جلو پنجره می‌گذرند. فرد هوشیار و فرصت‌ شناس باید به سرعت تشخیص دهد که کی و چگونه فرصتی را از پشت پنجره، با مهارت شکار کند و بقاپد؟

♥  امام علی: الفرصة تمرّ مرّالسحاب، فاغتنموا فُرَص‌الخیر .......... فرصت‌ همانند ابر می‌گذرد و از دست می‌رود، پس فرصت‌های نیکو را غنیمت شمارید.

---

مصادیق بارزی از فرصت

♥ مردم (به شرحی که خواهد آمد) نیازهایی دارند. نیازهای مردم باعث ایجاد خواسته‌هایی در آنها می‌‌‌شود و این خواسته‌ها، فرصت‌هایی هستند که به وجود می‌‌‌آیند. باید این فرصت‌ها را به خوبی تشخیص داد و از آنها بهره برد:

♥ ) درآمد: مردم می‌‌‌خواهند «درآمد» کسب کنند. ممکن است بخواهند کسب و کار خودشان را شروع کنند، یک شغل با درآمد بالاتر پیدا کنند یا سهم بازار بیشتری به دست آورند. این به آن‌ها احساس «موفقیت» می‌‌دهد، این یک فرصت محسوب می‌شود، باید از آن استفاده کرد.

♥ ) پس‌انداز: مردم می‌‌خواهند «پس‌انداز» کنند. ممکن است بخواهند سرمایه‌گذاری مطمئنی برای آینده انجام دهند، یا در یک خرید بزرگ صرفه‌جویی خوبی کنند، این به آن‌ها احساس «امنیت» می‌‌دهد. این یک فرصت است.

♥ ) زمان: مردم می‌‌خواهند در «زمان» صرفه‌جویی کنند. آن‌ها ممکن است بخواهند کمتر کار کنند و وقت بیشتری برای تفریح و استراحت داشته باشند، این به آن‌ها احساس «آرامش» می‌‌دهد. این یک فرصت محسوب می‌شود.

♥ ) زیبایی: مردم می‌‌خواهند دارای یک «ظاهر بهتر» باشند. ممکن است آن‌ها بخواهند وزن خود را کاهش دهند یا تناسب اندام بهتر و ظاهر زیباتری داشته باشند. این به آنها احساس «جذابیت» می‌‌دهد. این یک فرصت است.

♥ ) آموزش: مردم می‌‌خواهند چیزهای جدیدی «بیاموزند». ممکن است بخواهند یاد بگیرند چگونه خانه زیباتری داشته باشند، چگونه خوراک‌های لذیذی تهیه کنند. این به آن‌ها احساس «هوشمندی» بیشتری می‌‌دهد. این یک فرصت محسوب می‌شود.

♥ ) طول عمر: مردم می‌‌خواهند «طول عمر» بیشتری داشته باشند. ممکن است آنها بخواهند به قاعده و اصطلاحاً روی فرم باشند، بهتر بخورند، سالم‌تر باشند یا انرژی بیشتری کسب کنند. این به آنها احساس «تندرستی» می‌‌دهد. این یک فرصت است.

♥ ) راحتی: مردم می‌‌خواهند «راحت» باشند. ممکن است بخواهند ناخوشی و درد نداشته باشند یا در رختخواب راحت‌تری استراحت کنند. این به آنها احساس «راحتی» می‌‌دهد. این یک فرصت است.

♥ ) دوست داشتن: مردم می‌‌خواهند کسی آنها را «دوست» داشته باشد. ممکن است از تنهایی به تنگ آمده باشند، یا بخواهند با کسی صحبت کنند. این به آنها احساس «دوست داشتنی» بودن می‌‌‌دهد. این یک فرصت است.

♥ ) معروف بودن: مردم می‌‌خواهند «معروف» بشوند. ممکن است بخواهند در کار خاصی بین مردم شهرت داشته باشند و شخص معتبر و مشهوری شوند. این به آنها احساس «قابل تحسین» بودن می‌‌‌دهد. این یک فرصت است.

♥ ) خوش بودن: مردم دوست دارند «خوش» باشند. ممکن است بخواهند از خوشی‌ها و لذت‌های مختلف جسمی‌‌ و روحی استفاده نمایند. این به آنها احساس «رضایت» می‌‌دهد. این یک فرصت است.

♥ ) خلاقیت: مردم دوست دارند «خلاق» باشند. ممکن است بخواهند راه‌های بهتر حل یک مشکل را کشف کنند. این به آنها احساس «خلاقیت» می‌‌دهد. باید از این فرصت استفاده کرد.

♥ ) پیشتازی: مردم دوست دارند در بعضی کارها «اولین» باشند. این به آنها احساس «پیشتاز» بودن می‌‌دهد. این یک فرصت محسوب می‌شود، باید از آن استفاده کرد.

♥ ) قدرت: مردم دوست دارند بر تأثیر دیگران «غلبه» کنند. ممکن است بخواهند راه‌های شناخت صحیح مردم را بدانند، دچار شکست‌های روحی در زندگی نشوند یا از دیگران فریب نخورند. این به آن‌ها احساس «قدرت» می‌‌دهد. این یک فرصت است که باید از آن استفاده کرد. 

تهدید چیست؟

♥ تهدید، نقطه مقابل فرصت است. تهدید، به معنی ضرر بالقوه (ضرر نهفته) و موقعیت و وضعیتی است که قابلیت تبدیل به ضرر و زیان را دارد.

♥ فرآیند تبدیل تهدید به ضرر و زیان: تهدید بالقوه ← ← ← تهدید بالفعل (= زیان بالقوه) ← ← ← زیان بالفعل.

♥ فرصت و تهدید قابلیت تبدیل به یکدیگر را دارند: تبدیل فرصت به تهدید ↔ تبدیل تهدید به فرصت.

♥ از دید فرصت‌شناسانه، هر مانع، تهدید و مشکل، در واقع می‌تواند فرصتی باشد تا از دل آن فرصتی و منفعتی استخراج گردد. تبدیل تهدید به فرصت، منتهی‌الیه و عالی‌ترین مراتب و درجات فرصت‌ورزی و کارآفرینی (ارزش آفرینی) است

♥ تبدیل یک تهدید به فرصت، در واقع بیرون آوردن نفع و منفعت از دل تهدیدها و شرایط و عوامل نامساعد و زیان‏آفرین است.

 ♥ این که پدیده‌ای تهدید یا فرصت است تا حدود زیادی بستگی به توان ما و نگاه ما به آن پدیده دارد؛ کسانی که ناتوان هستند و دیدگاه انفعالی دارند، بیشتر پدیده‌ها را به عنوان یک تهدید می‌بینند ولی کسانی که رویکرد فعال دارند به هر پدیده به عنوان فرصت می‌نگرند و به بهترین وجه از آن استفاده می‌کنند.

 ♥ بنابراین هر پدیده محیطی می‌تواند دو شکل تهدید یا فرصت را همزمان داشته باشد. به عبارت دیگر تهدید و فرصت دو روی یک سکه‌اند، تا فرد کدام طرف سکه را بخواهد و بتواند ببیند!!!

 ♥ فرصت‌گرایی و تهدید گرایی: فرصت‌گرایی معمولاً در مقابل تهدیدگرایی و مشکل‌گرایی بکار می‌رود، بدین معنی که کانون توجه افراد فرصت‌گرا (کارآفرین) بیشتر در جستجوی فرصت‌هاست تا وضع موجودشان را ارتقاء و بهبود بخشند در حالی که کانون توجه افراد تهدیدگرا، بیشتر در جستجوی مشکلاتی است که وضع موجودشان را تهدید می‌کند. البته این بدان معنا نیست که فرصت‌گرایان توجهی به مشکلات و تهدیدات اطرافشان ندارند بلکه منظور این است که بیشتر تلاش و توجهشان به کشف و بهره‌برداری از فرصت‌ها و موقعیت‌ها حتی در دل تهدیدات است.

شانس چیست؟

♥ شانس عبارت است از وقوع پدیده‌ای که علل و عوامل آن ناشناخته است و به صورت تصادفی، ناخواسته، برنامه‌ریزی نشده و پیش‌بینی نشده اتفاق می‌افتد. خوش شانسی نیز به معنی وقوع رویداد خوشایند و بدشانسی به معنی وقوع اتفاق ناخوشایند می‌باشد. با توجه به مطالبی که گفته شد، خوش شانس کسی است که  با توجه به آمادگی و توانایی خود، از پدیده‌های تصادفی، ناخواسته و پیش‌بینی نشده به عنوان فرصت، به بهترین نحو استفاده می‌کند. در واقع فرد خوش شانس، شکارچی فرصت‌هاست و نه هیچ چیز دیگر.

نسبت کارآفرینی و فرصت‏ورزی

♥  با مطالبی که در مورد فرصت و فرصت‌ورزی گفته شد هم‌اکنون بهتر می‌توان کارآفرین را معرفی و شناسایی کرد. کارآفرین کسی است که ارزش فرصت‌های پیرامون خود را درک می‌کند و چیزی را خلق و یا در آن تغییراتی ایجاد می‌نماید.

♥  کارآفرین یعنی آگاه از فرصت‌های سودآور و کشف نشده. زمانی که همه مردم، محیط اطراف خود را مملو از تناقض، هرج و مرج و نابسامانی می‌بینند این فقط کارآفرین است که می‌تواند قاطعانه نسبت به موقعیت‌های محیط عکس‌العمل مناسب نشان داده و از فرصت‌ها استفاده کند و حتی تهدیدها را به فرصت تبدیل کرده و به نفع خود و جامعه از آن بهره‌برداری نماید. 

♥  دیگران ممکن است موقعیت را ببینند، بشنوند، یاد بگیرند و حتّی تا حدودی تجربه کنند امّا فقط کارآفرین از آن به نحو مطلوب استفاده کرده و آنرا تبدیل به یک موقعیّت اقتصادی می‌کند. 

♥   در واقع کارآفرینی و خصوصاً کارآفرینی‌ موفقیّت‌آمیز ناشی از یک انتخاب آگاهانه و هدفدار در فرصت‌های کارآفرینی است.

♥  بنابراین با توجه به ارتباط وثیق و عمیق کارآفرینی و فرصت‌ورزی؛

ـ کارآفرین ‌کسی ‌است ‌که‌ فرصتی‌ را کشف‌ و برای ‌پیگیری‌ و تحقق ‌آن‌، سازمان‌ مناسبی ‌را بنا ‌می‌کند.  

ـ کارآفرین ‌کسی ‌است‌ که ‌فرصت‌های ‌بازار را درک ‌و جهت ‌استفاده ‌از آن ‌فرصت‌ها، سرمایه ‌و دارایی ‌لازم ‌را فراهم ‌می‌سازد.

ـ کارآفرین ‌کسی‌ است‌ که ‌فرصت‌ها را تشخیص‌ می‌دهد، منابع ‌مورد نیاز را جمع‌آوری ‌می‌کند، طراحی ‌و اجرای ‌نقشه‌ای‌ عملی‌ را به ‌عهده ‌می‌گیرد و نتایج ‌بدست ‌آمده ‌را به‌ موقع‌ و با روش‌ منعطف‌ جمع‌آوری ‌می‌کند. 

ـ کارآفرین‌ کسی ‌است ‌که ‌توانایی ‌آن ‌را دارد که ‌فرصت‌های ‌کسب ‌و کار را ببیند و آنها را ارزیابی‌ کند،  منابع ‌لازم ‌را جمع‌آوری‌ و از آنها بهره‌برداری ‌نماید و سپس‌ عملیات‌ مناسبی ‌را  برای ‌رسیدن ‌به ‌موفقیت ‌پی‌ریزی ‌نماید.

---

عبارات کوتاه و حکیمانه در باره فرصت‌

♥ امام علی ع: فرصت‌ها همانند ابر می‌گذرند و از دست می‌روند، پس فرصت‌های نیک را دریابید و غنیمت شمارید.

♥ امام علی ع: آنان که فرصت‌شان پایان‌ یافته، خواستار مهلت‌اند و آنان که مهلت دارند، کوتاهی می‌‌‌کنند. (بدانید) فرصت، چون ابری گذران است.

♥  در هر لحظه از عمر آدمى، ابرى از فرصت‏هاى نیکو بر سرش سایه انداخته که اگر آن را در نیابد، فرصت با باد زمانه از او خواهد گریخت!

♥ بهره‏گیرى از فرصت‏ها، بهترین پاسخ به محدودیت‏هاست.

♥ کارآفرین، دربان فرصت‏ها است.

♥ بزرگترین فن زندگی استفاده از فرصت‌های بی‌نظیری است که برای ما پیش می‌آید.

♥ راز موفقیت فرد در زندگی این است که برای استفاده از فرصت‌هایی که به‌دست می‌آید، کاملاً آماده باشد. 

♥ فرصت را از دست مده و در کار سستی مکن که میوه آن ذلت است.

♥ اگر فرصت‌ها را در نیابی و دست بر زانوی خود ننهی، باید دست پیش دیگران دراز کنی.

♥ فرصت، فرصت می‌آورد و استفاده از فرصت‌های موجود، فرصت‌های جدیدی را ایجاد می‏کند و فرصت‌سوزی، بعضی از فرصت‌های دیگر را نیز از بین می‌برد. خداوند می‌فرماید: «اگر شکر نعمت کنید بر آن می‌افزایم و اگر آن را نادیده بگیرید، عواقب سختی در انتظارتان است» : شکر نعمت، نعمتت افزون کند || کفر، نعمت از کفت بیرون کند.  

♥ در درون هر مشکلی، فرصتی نهفته است.

♥ وقتی باد تند می‌وزد عده‌ای به فکر ساختن دیوارند ولی فرصت‌ورز، آسیاب بادی (برای تولید برق) می‌سازد. ساخت آسیاب بادی، زحمت را به رحمت تبدیل می‌کند. .......... کارآفرین، شکارچی فرصت‏هاست

♥ فرصت‌ها به مثابه معادن هستند: باید آنها را جستجو و کشف کرد (فرصت جویی، فرصت‌کاوی و فرصت‏یابی)؛ باید آنها را شناخت (فرصت‌شناسی)؛ باید مهارت لازم را فرا گرفت ؛ باید وسایل لازم را فراهم کرد؛ باید استخراج و استحصال نمود (فرصت‌ورزی).

♥ خداوند، احوال هیچ امتی || دگرگون نخواهد کند مدتی ـ مگر این که آن قوم، احوال خویش || بخواهد دگرگون نماید ز پیش.

♥ روزی اگر به کار گزاری هزار بار || بهتر ز سال‌هاست که در خواب و خور گذشت

♥ فرصت شمار باقی ایام و کار کن || فرصت دگر به دست نیاید اگر گذشت. 

♥ یک انسان خردمند فرصت‌ و شانس‌ را می‌سازد، نه این که در انتظار آن بنشیند.

♥ دى رفت و باز نیاید. فردا را اعتماد نشاید. حال را غنیمت دان که دیر نپاید!

♥ من نمى‏گویم زیان کن یا به فکر سود باش || اى ز فرصتْ بى‏خبر! در هرچه هستى زود باش. 

♥ فرصت مده از دست چو وقتى به کف افتاد || کاین مادرِ اقبال، همه ساله نزاید! 

♥ بودم جوان که گفت مرا پیر اوستاد || فرصت، غنیمت است، نباید ز دست داد.

♥ دریاب خویش را که در این بحرِ موج‏ خیز || همچون حباب، وقت تو بسیار نازک است. 

♥ وقتْ غنیمت شمار، ورنه چو فرصت نمانْد || ناله که را داشت سود، گریه کى آمد به کار؟!

♥ نگه‏دار فرصت که عالَم دَمى است || دمى پیش دانا به از عالمى است.

♥ آنچه ندارد عوض اى هوشیار || عمر عزیز است غنیمت شمار.

♥  فرصت غنیمت است، غنیمت رها مکن  || بشنو نصیحتی و نصیحت رها مکن

♥ سعدیا دی رفت و فردا همچنان موجود نیست ||  در میان این و آن فرصت شمار امروز را

♥ سعدیا عمر عزیز است به غفلت مگذار  ||  وقت فرصت نشود فوت، مگر نادان را

♥ ای که می‏خسبی به شب‏های چنین  || آخر از روز چنان اندیشه کن ـ تیر فرصت در کمان جهد توست  || می‏رود تیر از کمان، اندیشه کن

♥ چشم گیتی تویی، مرو در خواب  || فرصت از دست می‏رود دریاب.