بررسی نظریات فرصت شناسی

بررسی نظریات فرصت شناسی

کارآفرینی به عنوان نوعی از رفتارهای مدیریتی  که وجه مشخصه  آن توجه به منابع، استفاده از منابع جدید، استفاده از روش های جدیدی برای ترکیب منابع، کاوش و جستجو، کشف و شناسایی و پیگیری فرصت ها می باشد.

در این نوشته که به نوعی جمع بندی و تحلیل مقولات مرتبط با فرآیند شناسایی فرصت های کارآفرینانه است، با استفاده از مفاهیم به تبیین مفهوم کارآفرینی و همچنین به مرور ادبیات تحقیق در مورد شناسایی فرصت های کارآفرینی پرداخته شده است.

 بررسی و تحلیل انواع مدل های نظری شناخت، کشف و خلق فرصت از نقطه نظر اندیشمندان مختلف مورد طرح قرار گرفته و با بررسی یافته های تجربی به این نتیجه عنوان شده است که شناسایی فرصت هم می تواند نتیجه تحلیل و جستجو باشد و هم نتیجه تشخیص. اما حتی کارآفرینانی که فقط فرصت ها را تشخیص می دهند و به جستجو و تحلیل سیستماتیک و هدف داری برای شناسایی فرصت ها دست نمی زنند، ویژگی های خاصی دارند که از آن با عنوان هوشیاری کارآفرینانه یاد می شود.  عواملی از قبیل ارتباط با شبک  های اجتماعی، توجه بیشتر  به اطلاعات و پیشامدهای خارج از سازمان، آشنایی با مشکلات و نیازهای مشتریان و همچنین آشنایی با مکانیز مهای بازار در زمینه یک فعالیت خاص از جمله عوامل مؤثر در ایجاد این هوشیاری کارآفرینانه می باشند.

 

مقدمه

شناسایی فرصت (Opportunity Recognition) یکی از مؤلفه های کلیدی فرآیند کارآفرینی و یکی از اصلیترین عوامل بقا و موفقیت سازمان ها به شمار می رود. علی رغم نقش حیاتی شناسایی فرصت، در ادبیات کارآفرینی مطالب چندانی در مورد چگونگی و چرایی شناسایی فرصت ها یافت نمی شود . این نوشته با ارایه یک مدل شناسایی فرصت به گردآوری، طبقه بندی و ارایه رفتارهای شناسایی فرصت کارآفرینان با استفاده از نوشته های تئوریک و یافته های تجربی می پردازد. با مرور و جمع بندی این بررسی ها می توان دریافت که شناسایی فرصت به هیچ عنوان نتیجه تصادف نیست. شناسایی فرصت هم می تواند نتیجه تحلیل و جستجو باشد و هم نتیجه تشخیص . اما حتی کارآفرینانی که فقط فرصت ها را تشخیص میدهند و به جستجو و تحلیل سیستماتیکی برای شناسایی فرصت ها دست نمی زنند، ویژگی های خاصی دارند که از آن با عنوان هوشیاری کارآفرینانه یاد  می شود. عواملی از قبیل ارتباط با شبکه های اجتماعی، توجه بیشتر به اطلاعات خارج سازمان، آشنایی با مشکلات و نیازهای مشتریان و همچنین آشنایی با مکانیزم های بازار در زمینه یک فعالیت خاص از جمله عوامل مؤثر در ایجاد این هوشیاری کارآفرینانه میباشند.

در دنیای پرشتاب و پرتغییر کنونی، سازمان ها برای بقا و موفقیت نیازمند شناسایی دایم فرصت ها هستند. شناسایی فرصت مؤلفه کلیدی فرآیند کارآفرینی به شمار می رود. بسیاری از تعاریف معروف و پرکاربرد کارآفرینی، فرصت را کلید فهم و مؤلفه اصلی فرآیند کارآفرینی دانسته اند بنابراین علاقمندی و توجه به علت، چگونگی و زمان دستیابی افراد به یک فرصت، کاملا طبیعی به نظر میرسد.

شناسایی فرصت درک امکان ایجاد یک کسب و کار به کلی جدید یا امکان ایجاد بهبود قابل توجه در موقعیت یک کسب و کار موجود است ، که در هر دو حالت به یک پتانسیل سودآوری جدید منجر می شود. دوگونه شناسایی فرصت را می توان تشخیص داد . اولین گونه، با تحریک عوامل بیرونی است. در این گونه شناسایی فرصت ، تصمیم به تاسیس کسب و کار قبل از شناسایی فرصت گرفته شده است . این گونه کارآفرینان به جستجوی فرصت ها و فیلتر کردن آنها می پردازند. مسیر دوم شناسایی فرصت با تحریک عوامل درونی است . این دسته از کارآفرینان مشکلی را می یابند که برای آن راه حلی ارایه نشده است یا به نیازی بر می خورند که ارضا نشده است و تنها پس از آن تصمیم به تاسیس یک کسب و کار میگیرند.  (فیض بخش، ۱۳۷۸)

فرصت همانگونه که پیشتر نیز اشاره کردیم اصلی ترین مولفه کارآفرینی است و شناسایی آن از طریق فهم و تشخیص چیزهایی که دیگران آنها را تشخیص نمی دهند، صورت  می گیرد. اما تفاوتی که مسبب این شناسایی فرصت است چیست؟ کارآفرینان چگونه فرصت ها را شناسایی می کنند؟ آیا آنها را می یابند یا تشخیص می دهند؟ از چه منابع اطلاعاتی استفاده می کنند؟ شناسایی فرصت موضوعی است که در مقایسه با ارزیابی فرصت بسیار کمتر مورد توجه قرار گرفته است و در ادبیات گسترده کارآفرینی، مطالب چندانی در مورد رفتارهای شناسایی فرصت کارآفرینان یافت نمی در این مقاله تلاش شده است تا مفهوم فرصت به عنوان جوهره و عنصر اصلی در فرایند کارآفرینی تبیین گردد. برای این منظور تعریف فرصت، الگوهای کشف فرصت ، نیروهای مولد فرصت و چارچوبهای ارزیابی فرصت مورد توجه قرار گرفته اند.

بخش اول: اهمیت و ضرورت فرصت در فرآیند کارآفرینی

رسالت تحقیقات کارآفرینی جستجوی مستمر و سیستماتیک عواملی است که بر توان افراد در جستجو و خلق فرصتها موثرند. این دست آوردهای تحقیقاتی میتواند در طراحی دوره های آموزش کارآفرینی مورد استفاده قرار گیرد. چرا که با توجه به جمع بندی مذکور هدف اصلی آموزش کارآفرینی نیز چیزی جز توان بخشی افراد برای جستجو و خلق فرصتها نخواهد بود.

کارآفرینی راه حلی برای مشکلات اقتصادی امروز است و توسعه و ترویج آن از نیازهای جدی اقتصاد ایران است. در شرایطی که کاهش سرمایه گذاری از یک سو، بهره وری پایین و گرایش به تعدیل نیروی انسانی در سازمانهای دولتی و وابسته به دولت از دیگر سوی  و خیل تازه واردان به عرصه کار از سوی دیگر، بیکاری را به معضل بزرگ اقتصادی و یک ضرورت جدی اقتصادی و اجتماعی این زمان بدل کرده است، به نظر می رسد که توسعه کارآفرینی و ترویج فرهنگ کارآفرینی   در ایران یک ضرورت جدی اقتصادی و اجتماعی است.

   ویژگی بارز اقتصاد امروز تغییرات سریع است. درچنین اقتصادی کشورهایی می توانند موفق باشند که قابلیت تطبیق با این تغییرات را داشته باشند.کشورهایی که درآنها  میزان فعالیتهای کار آفرینانه بالاتر است به واسطه طبیعت کارآفرینی درتطبیق با تغییرات، قادرند در اقتصاد جهان موقعیت بهتری کسب کنند. در تحقیق کنسرسیوم GEM که به صورت سالیانه فعالیتهای کارآفرینی و تاثیرات آن را  در کشورهای مختلف مورد بررسی قرار می دهد این نتیجه بدست آمده است که نرخ رشد اقتصادی یک کشور رابطه معنی داری با سطح فعالیتهای کارآفرینانه آن کشور دارد.

  یکی از ویژگیهای بارز کارآفرینان، فرصت شناسی و شکار فرصتها می باشد تا ایده مناسبی برای کارآفرینی خلق شود. کارآفرین ایده را طی فرایند معینی به یک خدمت یا محصول جدید تبدیل می کند. کارآفرینان برای کشف فرصتها می بایست در معرض اطلاعات مختلف صنعتی، کشاورزی و خدماتی قرار داشته باشند. (انصاری، ۱۳۸۶)

به باور بسیاری از محققین آنچه تحقیقات کارآفرینی را از سایر مطالعات در حوزه های مختلفی نظیر مدیریت متمایز می سازد، توجه و تأکید بر پژوهش در خصوص فرصتهای کشف شده توسط کارآفرینان است. با این وجود تلاش زیادی توسط محققین کارآفرینی صورت گرفته است تا جنبه های بیشتری از این مفهوم روشن تر گردند. بنابراین مفهوم فرصت در ادبیات کارآفرینی مفهومی است که در حال تکامل بوده و این تکامل نتیجه مباحثی است که از زوایای مختلف و توسط محققین متعدد ارائه می گردند.  (موسوی بازرگانی، ۱۳۸۸)

از آنجایی که فرصت یکی از مهمترین جنبه های مورد توجه در کارآفرینی است بنابراین توجه به کشف و خلق فرصت ها یکی از ارکان مهم کارآفرین شدن می باشد. کارآفرینان از منابع و فرصت های موجود در جهت مقاصد مختلفی بهره برداری می کنند. هویاری نسبت به محیط کسب و کار و شناخت قواعد ان راز بقا و رشد سازمان به شمار می رود. فرصت ها برمبنای پارادایم حاکم قرار دارند. برای درک تفسیر صحیح فرصت های کسب و کار باید قواعد حاکم را شناخت و این کار به توجه و تعامل با محیط باز خواهد گشت.  در واقع کشف، ارزیابی و استفاده از فرصت ها به منظور تولید کالاها و خدمات قابل ارائه در آینده ار می توان کارآفرینی دانست و به عبارت دیگر کارآفرینی به معنی مطالعه فرصت ها می باشد. (آقاجانی، ۱۳۸۷)
منبع : http://karafariny.mihanblog.com/post/1582

دانلود کامل مقاله